چندین تئوری برای توصیف فرآیندهای آشکارسازی بو در سیستم های صنعتی تصفیه آب به کار می رود. دو تئوری مهم عبارتند از: (الف) تئوری استریوشیمیایی و (ب) تئوری کروماتوگرافی.
(الف) تئوری استریوشیمیایی
اساس تئوری استریوشیمیایی بر این فرض استوار است که تنها شش بوی اصلی و شش مولکول شبیه به هم از نظر ترکیب و ساختار وجود دارد.
گیرنده در حفره بینی قرارگرفته و مولکول های این گیرنده ها به هم اتصال یافته‌اند و باعث ایجاد واکنش حسی بویای می شوند.شش بوی اصلی با مثال های مشخص در جدول ۱ ارائه شده است.
تئوری توصیف فرآیندهای آشکارسازی بو در سیستم های تصفیه آب صنعتی
جدول ۱ – ویژگی های بوهای اصلی
(ب) تئوری کروماتوگرافی
در این تئوری فرض بر این است که چون اپیتلیوم حس بویایی سطح زیادی دارد (۶۰۰ سانتی متر مربع).
همانند کروماتوگرافی گازی عمل کرده و ترکیبات مولد بو جداسازی شده در تصفیه آب و از یکدیگر تشخیص داده می شوند.
در حالی که تنها چهار مزه متفاوت وجود دارد،محرک های بویایی علائم بسیار متنوعی را ایجاد می کنند. ترکیبات بودار مختلفی به همراه حد آستانه ی تشخیص‌شان در هوا و آب،به ترتیب در جدول ۲و۳ ارائه شده است.
در حالی که عملکرد بویایی انسان دارای حساسیت بسیار کمتری نسبت به تعدادی از حیوانات و حشرات است،اما نسبت به بعضی از ترکیبات حساسیت زیادی دارد.بر اساس بررسی های صورت گرفته در ناحیه جنوب کالیفرنیا، متیل ایزوبورنئول و ژئوسمین تولید شده به وسیله میکروارگانیسم‌های آبی،نمونه ای از ترکیباتی هستند که حساسیت بسیار شدیدی با آستانه بویایی در غلظت ۵ ppt در انسان ایجاد می کنند.
تئوری توصیف فرآیندهای آشکارسازی بو در سیستم های تصفیه آب صنعتی ۲
جدول ۲ – آستانهی بویایی مواد مختلف در هوا
۳تئوری توصیف فرآیندهای آشکارسازی بو در سیستم های تصفیه آب صنعتی
جدول ۳ – آستانه بویایی مواد مختلف در آب
ترجمه دکتر محمدرضا مسعودی نژاد
مقالات مرتبط :
